Xuyên tâm liên – loại cậy có khả năng chữa trị Covid-19

Xuyên tâm liên - Vị thuốc nam của Việt Nam dùng chữa nhiễm Covid-19 đó là loại cây gì?

Xuyên tâm liên là gì?

Xuyên tâm liên là một cây thuốc nam trong danh sách các vị thuốc y học cổ truyền của y học Việt Nam. Tuy nhiên, với sự tiện dụng của các loại tân dược, các loại thuốc kháng sinh đã dần thay thế cho nhiều loại cây thuốc nam bị lãng quên, trong đó có cây Xuyên tâm liên.

Tại sao Xuyên tâm liên lại có khả năng chữa trị với Covid-19?

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Quản lý Khám chữa bệnh cho biết, Bộ Y tế đã chính thức cho phép sử dụng một vị thuốc nam quen thuộc trong y học dân tộc để điều trị bệnh Covid-19 đó chính là Xuyên tâm liên - một vị thuốc quý giá đã bị lãng quên khi những loại thuốc kháng sinh thế hệ mới ra đời.

Thời gian vừa qua một số nước đã đưa Xuyên tâm liên vào điều trị bệnh nhân Covid-19 cho thấy hiệu quả đối với những người ít triệu chứng hoặc nhiễm thể virus nhẹ.

Trong thời gian đất nước còn khó khăn thì đơn thuốc này đã từng được coi như là “thần dược” để chữa bách bệnh.

Tuy nhiên, hiện nay Cục Quản lý y dược cổ truyền phối hợp với Cục Khoa học đào tạo làm đề cương thí nghiệm lâm sàng trên một số lượng bệnh nhân Covid-19 nhất định, sau đó sẽ tổng hợp báo cáo Hội đồng chuyên môn để tiếp tục kiểm nghiệm, nếu kết quả tốt sẽ sử dụng ở phạm vi rộng hơn.

Việt Nam hiện tại cũng có thể xem xét cho sử dụng Xuyên tâm liên với các ca F1 cách ly tại nhà có dấu hiệu sốt nhẹ...

Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cho biết thêm vị thuốc Xuyên tâm liên từng được Trung Quốc, sau đó là Indonesia, Thái Lan, Malaysia… đưa vào điều trị cho các bệnh nhân Covid-19.

Trong công văn 1306 ngày 17 tháng 03 năm 2020 hướng dẫn sử dụng thuốc cổ truyền trong phòng chống và hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp do SARS-CoV-2, Bộ Y tế đưa Xuyên tâm liên vào đơn thuốc Ngân kiều tán dùng trong giai đoạn khởi phát bệnh để giải độc, thăng dương ích khí với liều dùng uống là 01 thang một ngày, chia thành ba lần sau bữa ăn.

Đặc điểm nhận dạng của Xuyên tâm liên

Xuyên tâm liên thường mọc thẳng đứng, thân có nhiều đốt, chiều cao thông thường từ 0,3-0,8 mét.

Xuyên tâm liên là cây vùng nhiệt đới có tính hay gọi nôm na là lạnh, vị đắng, có xuất xứ từ Sri Lanka và Ấn Độ, được di thực và trồng phổ biến ở Nam Á, Đông Nam Á, khu vực nam Trung Quốc, Caribe, Trung Mỹ, châu Đại Dương và khu vực châu Phi. Trong đó Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam là những khu vực trồng nhiều nhất.

Ở Việt Nam, Xuyên tâm liên còn được gọi là hùng bút, lam khái liên, cây lá đắng, khô đảm thảo, nhất kiến kỷ, công cộng, nguyên cộng…

TS Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết, Xuyên tâm liên có tác dụng kháng nhiều loại vi sinh vật như: ký sinh trùng, vi khuẩn, virus, nấm; chống oxy hóa, chống ung thư, chống viêm … được dùng vào việc điều trị các bệnh về bệnh phong, sốt rét, viêm nhiễm, tiểu đường, gan, sốt, cảm lạnh thông thường, tiêu chảy cấp tính, tăng huyết áp, thủy đậu…

Ở Việt Nam đã có rất nhiều bài thuốc dùng thảo dược Xuyên tâm liên như trị hỗ trợ chữa viêm phế quản, rôm sảy, mụn nhọt, chữa do ho lạnh, hỗ trợ điều trị viêm amidan…

Đối với Covid-19, kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Trường cao đẳng dược JSS, Ấ Độ (2020) cho thấy, các thành phần của Xuyên tâm liên (andrographolide và dihydroxy dimethoxy flavone) có khả năng chống lại Covid-19 bằng cách ức chế enzym protease chính của virus này trong thử nghiệm in silico (sàng lọc thuốc ảo).

Các nhà nghiên cứu khoa học Đại học Jadavpur, Ấn Độ (2020) cũng nhận thấy, andrographolide và một số hợp chất khác của Xuyên tâm liên có tác dụng chống viêm an toàn và hiệu quả, có tác dụng đối với bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên cũng như có thể làm giảm đáng kể việc sản xuất ra chất cytokine, chính là một trong các nhân tố gây ra viêm khi nhiễm virus Covid-19.

Hoa của Xuyên tâm liên thường xuất hiện vào tháng 09 đến 10 hàng năm.

Ở Trung Quốc, Xuyên tâm liên được cấp phép sử dụng trong chữa trị lâm sàng SARS-CoV-2 dưới dạng sản phẩm bán tổng hợp để chống viêm nhiễm và kháng virus này.

Dựa trên lượng lớn các ca lâm sàng, bài nghiên cứu của nhóm tác giả thuộc tập đoàn dược phẩm Tasly ở Thiên Tân, Trung Quốc (2020) đã khẳng định, Xuyên tâm liên có công dụng kháng sinh, chống viêm, thanh nhiệt và giải độc, có khả năng điều trị hiệu quả đối với các bệnh đường hô hấp bao gồm viêm phổi, viêm đường hô hấp trên do vi khuẩn và virus.

Trong đó thành phần andrographolide có tác dụng chống lại SARS-CoV-2 làm tăng khả năng trong việc điều trị virus và có khả năng làm giảm mức độ viêm của bệnh nhân, cải thiện các triệu chứng hô hấp, kháng SARS-CoV-2 và tăng khả năng miễn dịch của cơ thể… với tính an toàn cao.

Không chỉ vậy, andrographolide có tác dụng bảo vệ gan và có giá trị lâm sàng để điều trị các bệnh tim mạch.

Tác dụng chống Covid-19 của Xuyên tâm liên được khẳng định chắc chắn hơn khi Viện Nghiên cứu y học cổ truyền Thái Lan công bố kết quả nghiên cứu lâm sàng trên các bệnh nhân mắc virus có triệu chứng thể nhẹ như sổ mũi, đau họng, nhức đầu hay là ho...

Nhóm nghiên cứu cho bệnh nhân uống 180mg Xuyên tâm liên/ngày, chia đều làm 03 lần vào các khung giờ 06h, 14h và 22h, uống liên tục trong vòng 05 ngày.

Kết quả đạt được cho thấy rất là khả quan, trong vòng 3 ngày kể từ khi sử dụng Xuyên tâm liên, sức khỏe của các tình nguyện viên mắc SARS-CoV-2 đều được cải thiện rõ rệt. Mọi triệu chứng của bệnh đã mất sau 5 ngày mà không có bất kỳ tác dụng phụ nào.

Đã từng là vị thuốc rất phổ biến tại Việt Nam, nhưng sau đó Xuyên tâm liên dần bị quên lãng, số lượng còn lại ít.

Vào tháng 05 vừa qua, nhóm các bác sĩ tại các bệnh viện ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc cũng công bố kết quả nghiên cứu nhiều trung tâm, ngẫu nhiên và có đối chứng trên 130 bệnh nhân nhiễm virus sử dụng Xuyên tâm liên.

Kết quả cho thấy, các bệnh nhân nhiễm virus sử dụng Xuyên tâm liên giảm đáng kể thời gian bị ho, sốt và thải virus nhanh hơn, rất ít bệnh nhân tiến triển nặng.

Nhóm nghiên cứu không phát hiện tác dụng phụ nghiêm trọng nào được báo cáo và đi đến kết luận, Xuyên tâm liên rất an toàn và hiệu quả trong việc cải thiện sự hồi phục của bệnh nhân Covid-19 mức độ nhẹ đến trung bình.

Các bác sĩ tại Thái Lan khuyến cáo, không dùng Xuyên tâm liên cho phụ nữ đang có thai, đang cho con bú, những người có vấn đề về thận, gan, và những người bị bệnh cao huyết áp.

Vị thuốc này có tính hàn, nếu sử dụng quá liều có thể gây tê tay chân, hạ huyết áp… nên cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Liều dùng thông thường từ 05 đến 07 ngày.

TS Giang cũng cho biết, Xuyên tâm liên không khó trồng nhưng hiện sản lượng còn khá là ít ở Việt Nam do nhiều năm bị lãng quên, ít được ghi đơn. Vì thế, cần có chính sách khuyến khích trồng, bảo tồn, nghiên cứu và phát triển trở lại vị thuốc này cũng như những loại dược liệu khác.

Nguồn: OPT TRAVEL NEWS